تفاوت خازنهای دائم کار و راه انداز

تفاوت خازنهای دائم کار و راه انداز درچیست؟
خازنهای راه انداز مقدار زیادی از ظرفیت خازن مورد نیاز برای راه اندازی موتور را در یک مدت خیلی کوتاه (چند ثانیه) دارا هستند. آنها کارکرد دوره­ ای دارند و اگر به صورت پیوسته در مدار تحت ولتاژ قرار گیرند خیلی سریع خراب خواهند شد.خازنهای دائم برای کنترل ولتاژ و جریان برق سیم پیچ به صورت دائمی استفاده می شوند، و از اینرو چرخه کار پیوسته دارند و معمولا نسبت به خازنهای راه انداز مقدار ظرفیت خازنی بسیار کمتری دارند.

آیا خازنهای استارت می توانند با خازنهای دائم کار تعویض گردند؟
جواب هم بله است و هم خیر. در شرایط اضطراری و غیر عادی یک خازن دائم کار می­تواند به عنوان خازن راه­ انداز استفاده شود اما ظرفیت خازنی موجود بسیار کمتر از ظرفیت خازنی است که معمولا به خازنهای راه انداز اختصاص داده شده است. مقادیر نامی ظرفیت و ولتاژ باید منطبق با مقادیر خازن استارت اصلی باشد. و یک خازن استارت نمی­تواند به عنوان خازن دائم کار استفاده شود برای اینکه نمی­تواند به صورت دائمی تحت جریان و ولتاژبرق باشد در این صورت خازن دچار آسیب میشود.

مشخصات یک خازن باکیفیت چه هست؟
مشخصات یک خازن جهت جایگزین کردن یک خازن دیگر در هنگام خرابی مهم است.مشخصات مورد نیاز برای جایگزین کردن خازن موارد زیر هستند:

ولتاژ بهره برداری یا ولتاژ خازن اصلی:
ولتاژ باید حداقل برابر با ولتاژی باشد که در حین کار اندازه گیری می شود. یک موتور که با ولتاژ ۲۴۰ ولت کار می کند بایستی از یک خازن با حداقل ولتاژ ۲۴۰ ولت استفاده کند. البته طراح موتور با توجه به اینکه مدار سیم­ پیچی استارت با خازن تبادل انرژی می­کند و گاهی ولتاژ خازن تا چند صد ولت (بیشتر از ولتاژ تغذیه) افزایش می­ یابد مقدار ولتاژ خازن را انتخاب کرده است. پس سعی کنید ولتاژ خازن انتخابی شما کمتر از ولتاژ خازن اورجینال روی کمپرسور نباشد.

مقدار ظرفیت خازن بر حسب میکروفاراد:
خازن جایگزین، بایستی کاملا منطبق بر خازن اصلی اولیه باشد. بهتر است جهت عملکرد مناسب الکتروموتور خازن جایگزین تلرانسی برابر و یا کمتر از خازن اصلی داشته باشد(این نکته خیلی در انتخاب خازن حائز اهمیت است)

فرکانس :تقریبا تمامی خازنها دارای مقدار نامی فرکانس ۵۰/۶۰ هرتز هستند. خازن جایگزین باید دارای فرکانس نامی شبکه ای باشد که کمپرسور در آن به کار گرفته می شود.

اتصال ترمینالهای خازن:
اتصالات خازن حتی ­الامکان بایستی مطابق خازن اصلی باشد. یعنی اگر کابل دار است با مشابه آن جایگزین شود و اگر فیشی و دارای پیچ است در صورتی که با نوع بدون پیچ جایگزین میشود، قابلیت اتصال روی بدنه را از دست می­ دهد. و یا در صورتی که کابل دار بوده و با فیشی جایگزین گردد احتمال دارد IP کل کمپرسور کاهش یابد.

شکل بدنه و اندازه و خازن:
تقریبا تمامی خازنهای راه انداز دارای بدنه مدور هستند. خازنهای دائم کار مدور نیز بسیار متداول هستند. اما موتورهای زیادی از طراحی خازن بیضوی استفاده می کنند. از لحاظ الکتریکی هیچ تفاوتی ندارند. در اینجا محل قرارگیری و جا شدن در محل نصب،مهم است. اگر فضای جعبه ­ای که خازن در آن قرار می­ گیرد خیلی تنگ و محدود نباشد. نوع بدنه مهم نیست.

چه زمانی خازن نیاز به تعویض دارد؟
بسته به تعداد دفعاتی که موتور راه اندازی می­ شود، مقدار بار (bar)در هنگام راه اندازی، و دمای محیطی که موتور در آن به کار گرفته می­ شود هر خازن راه ­انداز موتور بایستی در نهایت تعویض شود.

چگونه متوجه شویم که خازن راه انداز خراب شده است؟

اکثرا خرابی های خازن راه انداز موتور به دو صورت بروز می کند.درپوش بدنه خازن باد کرده یا بیرون زده است: این حالت معمولا به علت اینکه خازن راه ­انداز در سیکلهای راه­ اندازی در زمان بیشتری در مدار قرار داشته است اتفاق می افتد. درپوش خازن استارت اصطلاحا ورم کرده و احتمالا مقداری از اجزای داخلی نیز بیرون ریخته است. در این حالت به راحتی می­توان گفت که خازن نیاز به تعویض دارد.

موتور به آرامی راه می افتد. آیا خازن خراب شده است؟
شاید خازن خراب باشد. احتمالا ظرفیت خازن به علت فرسودگی و استهلاک کم شده است و یا اینکه اجزای دیگر موتور غیر از خازن آسیب دیده اند.

آیا زمان تعویض خازن دائم کار فرا رسیده است؟
معمولا خازن دائم موتور دیرتر از خازن راه ­انداز خراب می­شود. یک خازن دائم کار نیز به طور متفاوتی خراب و فرسوده می­شود. پیدا کردن زمان تعویض شدن نسبت به خازن راه انداز به بررسی بیشتری نیاز دارد. خازنهای راه­ انداز معمولا هنگامی که خراب می­شوند به صورت واضح و مشخص آسیب می­بینند. از اینرو تصمیم­ گیری در مورد زمان تعویض و عیب یابی زمان­ گیر نیست.

هنگامی که یک خازن دائم کارموتور شروع به کار در خارج از محدوده مجاز می­کند. معمولا به صورت کاهش ظرفیت نسبت به مقدار ظرفیت خازن نامی، خود را نشان می­دهد. (میکروفاراد کاهش می یابد). برای اغلب موتورهای استاندارد، یک خازن دائم دارای تلرانسی است که نشان دهنده مقدار انحراف از ظرفیت نامی درج شده بر روی بدنه آن است. که معمولا ۱۰%± و ۵%± هستند. برای اغلب موتورها ، تا هنگامی که مقدار ظرفیت واقعی در محدوده اختلاف ۱۰ درصد با مقدار نامی قرار دارد وضعیت خوب است. اما وقتی که خازن دائم کار مورد استفاده خارج از این محدوده قرار گرفت نیاز هست که تعویض شود.

در برخی مواقع، به علت خراب شدن ساختمان خازن یا بعضی مواقع به دلایلی غیر از این، خازن دائم کار بعلت فشار درونی باد می­کند .آزمایش در این حالت ساده است. اگر خازن باد کرده است زمان تعویض آن است. اگر اندازه­ گیری با اهم متر اتصال باز یا عدم اتصال را نشان می­دهد نیز زمان تعویض خازن است.

چرا خازن دائم کار آسیب می بیند؟
عوامل مختلفی در کاهش طول عمر خازن دائم کار موثر هستند که در ادامه مورد بررسی قرار میگیرند.
زمان: همه خازنها برای عمر مشخصی طراحی شده­ اند عوامل مختلفی می­توانند این عمر را کاهش و یا افزایش دهند. اما هنگامی که عمر خازن افزایش می یابد از داخل عملکرد آن کاهش می­یابد و به مرور ظرفیت خازن خود را از دست می­دهد.

دما: تجاوز از محدوده دمایی که خازن برای کارکرد در آن محدوده طراحی شده است. طول عمرخازن را کاهش می­دهد. در حالت کلی، موتورهایی که در محیط­های داغ کار می­کنند و یا در محیط­های با تهویه کم مورد استفاده قرار می­گیرند طول عمر خازن به میزان قابل توجهی کاهش می­ یابد با خنک سازی موتور و خازن می­توان طول عمر خازن را افزایش داد.

جریان:خرابی موتور باعث اضافه بار برروی خازن می­شود. این مورد معمولا خیلی کم اتفاق می افتد. در حالتی که موتور به صورت جزیی و یا کلی در سیم پیچ ها دچار آسیب شود یا موتور متحمل بار اضافه شود جریان افزایش یافته که این هم در جای خود بر عمر خازن تاثیر می­گذارد.

ولتاژ: این عامل به تنهایی در کاهش طول عمر خازن خیلی موثر است. ولتاژ روی خازن دائم کار نباید از ولتاژ نامی درج شده بر روی آن تجاوز کند. برای مثال اگر اجازه دهیم خازنی با مقدار نامی ۴۴۰ ولت در ۴۵۰ ولت کار کند ممکن است عمر خازن تا ۲۰% کاهش یابد. در ۴۶۰ ولت عمر خازن ۵۰% و در ۴۷۰ ولت ۷۵% طول عمر خازن کاهش می­یابد. و به همین منوال ادامه می ­یابد. و با کار کردن خازن در ولتاژی کمتر از ولتاژ نامی آن می­توان طول عمر خازن را افزایش داد.

خازن دائم کار موتور تا چه وقت باید کار کند؟
نیمه عمر یک خازن خوب با یک مارک تجاری معتبر (نه خازنی که روی موتور نصب شده است) برای خازن دائم کار ۳۰۰۰۰-۶۰۰۰۰ ساعت کارکرد است. خازنهایی که در کارخانه روی موتور نصب شده ­اند بعضی اوقات طول عمر خیلی کمتری دارند. در این حالات ممکن است خازن حتی با عمری به کوتاهی ۱۰۰۰ ساعت انتخاب شده باشد و در کارخانه نصب شود!
علاوه بر این با توجه به بخش قبلی (دلایلی آسیب دیدن خازن دائم کار) فاکتورهایی که مورد بحث قرار گرفت اگر رعایت شوند به میزان قابل توجهی می­توانند طول عمر خازن دائم کار را افزایش دهند.برای انتخاب خازن های دایم کار و خازنهای استارت به صفحه مربوطه مراجعه کنید.